Elke maand schrijft onze directeur Ewout van der Horst een blog met Deventerse verhalen.
Mijn eerste keer! Op 6 en 7 oktober ben ik op het congres van de Museumvereniging in Rotterdam geweest, dat voor het eerst in jaren weer plaatsvond. Twee dagen vol toespraken en deelsessies plus veel informele momentjes om elkaar te spreken. Wat levert al dat geklets zoal op? Ik zet een aantal inzichten op een rij.
De museumsector heeft het echt lastig. We kennen het allemaal uit de berichtgeving en statistieken: Veel musea kampen met achterblijvende bezoekersaantallen en teruggelopen inkomsten. Gesprekken op het congres bevestigen dit beeld. De directeur van een kasteelmuseum vertelde bijvoorbeeld dat ze hooguit driekwart van het aantal bezoekers van vóór corona hebben en zeer beperkte commerciële omzet. En dat terwijl de helft van hun 50 medewerkers in het museumcafé werkt en de instelling weinig subsidie ontvangt. Daar komen de energieprijzen nog eens bij. Andere musea hebben serieuze problemen met verbouwingen, personeel of gemeentelijke bezuinigingen. De interim-directeur van het stadsmuseum Zoetermeer vertelde bijvoorbeeld dat de nieuwe rechtse coalitie resoluut een streep door de subsidie van 800.000 euro heeft gezet.
Met ons in Deventer gaat het naar verhouding eigenlijk ronduit goed. Onze bezoekerscijfers zitten redelijk op het niveau van 2019. Doordat wij ons op onze culturele kerntaak hebben gericht, zijn we veel minder afhankelijk van verhuur en horecaomzet. Dat profijt gaat vooral naar de horecaondernemers aan de Brink. Hoewel wij de afhankelijkheid van politieke grillen zelf aan den lijve hebben ervaren, mogen we ons momenteel gelukkig prijzen met een goede relatie met de gemeente. Ook inhoudelijk zitten we lekker op koers. Met veel actuele issues en trends in museumland zijn wij zelf ook actief bezig.
Het congres deed mij wel beseffen dat het succes van de vernieuwing van het Speelgoedmuseum nog onvoldoende in de sector is doorgedrongen. Ik heb veel collega’s verteld wat wij in coronatijd hebben bereikt door een volledig nieuw museum te realiseren. De formule van de spelende mens, de presentatie van speelgoed in een sociaalhistorische context en het betrekken van diverse kunstenaars wordt met enthousiasme begroet. Zoals wij dat van onze bezoekers zelf natuurlijk ook kennen. Diverse collega’s komen graag eens in Deventer buurten om te zien hoe wij dat hebben aangepakt.
Een ander inzicht van het Museumcongres: De nieuwe museumdefinitie wordt al volop in de praktijk gebracht. Afgelopen zomer stelde de International Council of Museums (ICOM) een nieuwe definitie vast, waarbij de maatschappelijke kernopdracht van musea voorop staat in plaats van collectiebeheer en –presentatie. Veel Nederlandse musea brengen dit al volop in de praktijk, getuige de aandacht voor thema’s als duurzaamheid en publieksverbreding. Daarbij tekent zich wel een verschil af tussen de grotere en kleinere musea. Een meer naar buiten gerichte koers is voor kleinere musea vanzelfsprekend moeilijker te realiseren. Veel verstokte verzamelaarsmusea en gesloten aanbodgerichte instellingen moeten die echte omslag nog maken. Wij zijn in Deventer een eind op weg, maar hebben ook echt nog stappen te maken.