Jaaroverzicht 2024 🎄 Jaaroverzicht 2024 🎄

Afscheid van de grootste bibliofiel van Deventer

Elke maand schrijft onze directeur Ewout van der Horst een blog met Deventerse verhalen.

Het bericht van zijn overlijden kwam even hard aan op het kantoor van Deventer Verhaal: Georg Hartong is niet meer. Een fenomeen is ons ontvallen: Niemand wist meer van de Deventer boektraditie af dan Georg. Tijdens zijn leven verzamelde hij een ongelofelijke hoeveelheid boeken en kennis met betrekking tot Deventer. Als je met Georg sprak, raakte je steeds weer onder de indruk van alle parate weetjes en anekdotes die hij met smaak opdiste. In gezelschap van Georg hoefde je je nooit te vervelen.

Georg Hartong, de bekende auteur en verzamelaar van boeken over Deventer (foto Ronald Hissink)

De liefde voor zijn geboortestad en het gedrukte woord vertaalde zich bij Georg in een enorme verzameling boeken die over Deventer gaan of hier ooit zijn gedrukt. De laatste jaren is ‘de boekenman van Deventer’ bezig geweest om zijn verzameling over te dragen aan met name de Athenaeumbibliotheek. De collectie Hartong telt ruim 2500 titels waarvan zo’n 500 exemplaren uniek zijn voor het openbare boekbezit in Nederland. Zijn prentenverzameling is deels in onze museale collectie beland.

Na zijn pensionering als docent klassieke talen in Enschede en zijn terugkomst naar Deventer was Georg bijzonder actief in de erfgoedsector van zijn geboortestad. Dankzij zijn boekenkennis had hij veel relevante kennis over de Deventer geschiedenis. Als bruikleengever van uitzonderlijk drukwerk hielp hij Museum De Waag onder meer in het kader van de succesvolle tentoonstellingen over Palmyra of het Rampjaar 1672. Ook voor het Geert Groote Huis was Georg actief en hielp hij een documentatiecentrum over de Moderne Devotie aan te leggen. Een ‘wandelende encyclopedie’, typeert Robien van Ee hem.

Gelukkig heeft Georg de nodige kennis en inzichten vastgelegd in enkele publicaties die hij in eigen beheer heeft uitgegeven. Zo maakte hij een overzicht van Deventer drukkers uit de vijftiende en zestiende eeuw. Minstens zo belangwekkend is zijn uitgave van plattegronden en aanzichten van Deventer uit de periode 1500 tot 1800. ‘Boekenkennis is van groot belang voor het plaatsen van prenten en plattegronden’ licht conservator Anne van Geuns toe. ‘Georg heeft bij tal van prenten uit onze collectie vermeld uit welk boek of atlas deze afkomstig zijn. Als classicus kon hij bovendien al die Latijnse termen duiden.’

Beeld: Het stadsaanzicht van Deventer 1552-1553

Zelf herinner ik me levendig dat we op bezoek bij Georg thuis belandden in een levendig referaat over het oudste aanzicht van Deventer uit de zestiende eeuw. Deze beroemde houtsnede was volgens Georg nog ouder dan lange tijd werd aangenomen. Op basis van archiefonderzoek kon hij hard maken dat deze uit 1552-1553 kwam. Ook weten we nu door wie de afbeelding is vervaardigd. Ene Maler uit Utrecht kreeg de opdracht van het Deventer stadsbestuur. Het plezier waarmee Georg deze ontdekking uit de doeken deed staat mij nog levendig voor ogen.

Afgelopen week had Anne van Geuns nog contact met Georg naar aanleiding van de veiling van een prent van huize Boxbergen door Cornelis van Pronk. Gelukkig hebben we de afbeelding kunnen verwerven. Vlak na dit laatste contact ging het hard achteruit met onze boekenman. Op 6 december overleed hij op 79-jarige leeftijd. Deventer verliest in hem een gepassioneerde en aimabele zoon. Hulde aan Georg Hartong, de man met zijn legendarische boekenkennis! Zijn nagelaten verzamelingen van boeken en prenten vormen een blijvende, waardevolle herinnering aan deze markante figuur.