Cultuurvisie: meer nodig dan ambities alleen

Elke maand schrijft onze directeur Ewout van der Horst een blog met Deventerse verhalen.

In vergelijking met de vorige keer ging de recente behandeling van de nieuwe cultuurvisie van de gemeente Deventer er rustig aan toe. In 2019 wilde het college van B&W het Speelgoedmuseum sluiten. En dat hebben ze geweten! Een storm van protest brak los. Zo kwamen tientallen kinderen op trekkers en skelters naar het gemeentehuis om te demonstreren tegen de sluiting. De gemeenteraad besloot uiteindelijk om het museum te handhaven. Vijf jaar en een vernieuwingsslag later trekt het museum gemiddeld duizend bezoekers per maand!

De huidige coalitie zet onder aanvoering van CDA-cultuurwethouder Ilse Duursma in op voortzetting van het huidige cultuurbeleid. Grote koerswijzigingen blijven uit, niet anders dan dat de voorgenomen gezamenlijke huisvesting van Schouwburg en Burgerweeshuis nu tot officieel beleid is verheven. De subsidierelaties met bestaande cultuurpartners worden voortgezet. Daarbij is de keuze gemaakt om kunstmuseum EICAS niet structureel te gaan steunen. Het museum heeft het voornemen zelf de broek op te houden helaas niet kunnen waar maken. Als dit in de praktijk daadwerkelijk tot sluiting leidt, is dit een groot verlies voor de stad. Het particuliere museum vormt een prachtige aanwinst voor Deventer.

De nieuwe visie ‘Cultuur voor en door iedereen’ bevat veel mooie woorden over de grote betekenis van kunst, cultuur en erfgoed voor Deventer. Team Cultuur heeft het document opgesteld in samenspraak met de sector. Het bevat rake beschrijvingen van ontwikkelingen binnen het cultuurdomein. De samenhang tussen de disciplines komt goed tot uiting door het gebruik van brede begrippen als ‘evenwichtig ecosysteem’. Ook de koppelingen met bijvoorbeeld gezondheid, het sociale domein of de openbare ruimte is goed uitgewerkt. Groot gemis in deze visie is dat er geen geld is voor nieuwe ontwikkelingen. Een harde nullijn doet grote afbreuk aan de geformuleerde ambities.

Erfgoed is stevig verankerd in de cultuurvisie. Het begrippenpaar ‘kunst en cultuur’ is terecht uitgebreid met de aanduiding ‘erfgoed’. Het hoofdstuk ‘geworteld in stad en land’ gaat uitgebreid in op alles wat aan geschiedenis, volkscultuur en collecties raakt. Sterk is dat erfgoed niet alleen als bron van verwondering en verbinding aan bod komt, maar ook als aanjager en inspiratiebron van nieuwe ontwikkelingen. Mensen denken nogal te vaak dat het bij erfgoed om het verleden gaat. Echter, het betreft juist de nalatenschap van onze voorgangers met als prangende vraag: Wat doen we met die erfenis richting de toekomst?

Voor Deventer Verhaal biedt de visie in ieder geval de mogelijkheid om door te gaan op de ingeslagen weg van publieksverbreding via inhoudelijke vernieuwing. De plannen voor modernisering van Museum De Waag en uitbreiding met een nevenlocatie op Brink 69-70 zijn niet direct afhankelijk van gemeentelijke financiering. Dankzij gestegen bezoekersaantallen en gezond financieel beleid kan Deventer Verhaal nog ambitieuze stappen maken richting de toekomst. De gemeente is als eigenaar overigens wel verantwoordelijk voor verduurzaming van De Waag.

Punt van zorg voor alle cultuurpartners in Deventer zijn de toegenomen kosten. Iedereen herkent de stijging van prijzen voor inkoop (energie in het bijzonder) en inhuur (ook de cultuursector heeft last van de krappe arbeidsmarkt). Voor de cultuursector komt daarbij ook nog een BTW-verhoging en een faire vergoeding tot voorheen onderbetaalde professionals. De tijd van een kratje bier voor een optreden ligt goeddeels achter ons, maar deze kosten moeten wel primair door de instellingen worden opgehoest. In dat opzicht is de nullijn voor het cultuurbudget een verkapte bezuiniging. Met ondernemingszin en creativiteit alleen kunnen dergelijke opgaven niet het hoofd geboden worden.