Bekijk educatief aanbod Bekijk educatief aanbod

De Coördinaten: De Grand Tour van Hendrik Jordens

3 september 2025

In 'De Coördinaten', geschreven door René Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers en Geerle van der Wijk, gaat het viertal nader in op plekken, plaatsen en gebeurtenissen die zij in Hanzestad Deventer of het buitengebied tegenkomen. De coördinaten op Google Maps vormen het startpunt voor berichten waarin historie, cultuur, architectuur en natuur samenkomt.

Hoe kan de Grand Tour je leren om verder te kijken dan je neus lang is?

Waar? 52.25275, 6.15787
Sommige jongeren (en niet alleen jongeren) nemen een tussenjaar om de wereld te ontdekken. Niets nieuws eigenlijk. Het is een eeuwenoude traditie: de Grand Tour. In de 17e en 18e eeuw was deze reis het sluitstuk van een opleiding voor zonen uit rijke families, vaak jongeren van machtige handelaren of bestuurders. Geen backpackende studenten of interrailpassen, maar voornamelijk jonge mannen op weg naar Frankrijk, Italië, Engeland of Zwitserland. Zo’n tour was geen vakantie, maar een serieuze investering in opvoeding, status én carrière.

Neem Hendrik Jordens, geboren in Deventer in 1667 als zoon van een burgemeester. Op zijn zeventiende trok hij 245 dagen door Europa: via Londen, Parijs en Lyon naar Zwitserland en terug over Duitsland. Hij reisde te paard, met de koets, per schip en soms lopend. Niet snel, maar doordacht. Onderweg deed hij kennis op over kunst, muziek, talen en handel. Zo’n reis was verschrikkelijk kostbaar. Kosten: al gauw 10 gulden per dag, terwijl een vakman maar 1 gulden per dag verdiende. Alleen families als de Jordens, een familie van regenten, juristen en bestuurders, konden zich dat veroorloven.

Het Jordenshofje in Deventer

De Grand Tour was geen vrijblijvende ontdekkingsreis. De reizigers moesten vaak colleges volgen aan buitenlandse universiteiten. Ze leerden het diplomatieke spel en legden contacten voor hun toekomst. Ze leerden schermen, paardrijden en dansen. Ook gold het als een manier om levenswijsheid op te doen en hun wilde haren te verliezen. De ervaring werd vaak vastgelegd in reisverslagen, die het thuisfront trots bewaarde als bewijs van wereldwijsheid.

Hendrik keerde niet alleen verrijkt, maar ook voorbereid terug. Na zijn reis werd hij secretaris van de stad Deventer. Vandaag kun je als toerist of inwoner door Deventer dwalen. Bezoek dan het Jordenshofje. Een sfeervol historisch hofje, gesticht door de invloedrijke familie Jordens als liefdadigheidsvoorziening voor arme, alleenstaande vrouwen. Ze hoefden niet te betalen om er te wonen. Wandel net als Hendrik Jordens door de stad en kijk verder dan je neus lang is: waar zou jouw Grand Tour morgen naartoe kunnen gaan?