Steun De Waag Steun De Waag

De Coördinaten: Landgoed Frieswijk

6 november 2025

In 'De Coördinaten', geschreven door René Berends, Clemens Hogenstijn en Geerle van der Wijk, gaat het drietal nader in op plekken, plaatsen en gebeurtenissen die zij in Hanzestad Deventer of het buitengebied tegenkomen. De coördinaten op Google Maps vormen het startpunt voor berichten waarin historie, cultuur, architectuur en natuur samenkomt.

Wat vertelt het landgoed Frieswijk over het verleden?

Waar? 52.289577, 6.196107
Landgoed Frieswijk is een landgoed ten noorden van Schalkhaar bij het buurtschap Frieswijk. Het landhuis dat hier ooit stond was een havezate. Nu staat op die plek een zwerfkei. Het was een groot huis, bewoond door adellijke families. Dankzij hun positie hadden zij toegang tot de politieke macht. Het gebied bestaat uit akkers, bossen, houtwallen en water. Het oogt natuurlijk, maar is door de eeuwen heen zorgvuldig ingericht. Eerst door bisschoppen, later door de adel en tegenwoordig door Stichting Landgoed Frieswijk. Het landgoed is een plek vol verhalen. 

Zwerfkei in Frieswijk

In de Middeleeuwen ging het gerucht rond over een heilige boom met een Mariabeeld. Pelgrims trokken ernaartoe. Eeuwen later, in 1922, werd in een boerderij vlakbij landgoed Frieswijk een houten Mariabeeldje gevonden. Sommigen noemden het de ‘Madonna van Frieswijk’. Geïnspireerd hierdoor schreef Thea Beckman het jeugdboek Het wonder van Frieswijck. Het boek vertelt hoe een meisje in de Middeleeuwen een wonder meemaakt bij een heilige boom in Frieswijk, waarbij geloof, vrijheid en rechtvaardigheid samenkomen. Daarmee kreeg de legende een nieuw publiek. 

Landhuis Frieswijk omstreeks 1920. Foto via dorpsarchief Schalkhaar

Door de eeuwen heen wisselde Frieswijk geregeld van eigenaar. Adel, geestelijkheid en particuliere families zorgden voor het landgoed, ieder op een eigen manier. Steeds met oog voor behoud van het landhuis en het landgoed met boerderijen. Deze opeenvolging van beheerders waarborgde dat Frieswijk niet verdween. Uiteindelijk bleek de continuïteit niet onbeperkt vol te houden. Na jaren van leegstand en tijdelijke bewoning werd het landhuis in 1936 gesloopt. 

Omslag van het boek Het wonder van Frieswijck

Het landgoed Frieswijk laat zien dat een landschap meerdere verhalen kent. Wie vandaag de dag over de paden loopt, ervaart een landschap dat rust biedt. Het roept tegelijk herinneringen op aan de mensen en het werk dat hier vroeger was. Frieswijk vertelt ons iets belangrijks: natuur en cultuur zijn nooit los van elkaar te begrijpen. Het landschap is prachtig maar ook vol verhalen die blijven vragen om doorgegeven te worden.