Op een akker in de buurschap Averlo bij Deventer is een gigantische muntschat ontdekt. Detectorzoekers vonden er zo’n 380 zilveren munten uit de periode van de Tachtigjarige Oorlog. De eigenaren hebben de schat nu in bruikleen gegeven aan Museum De Waag. ‘Nooit gedacht dat hier zoiets waardevols in de grond zou zitten’, aldus Mark Grootentraast.
De muntschat lag verspreid over twee plekken op ongeveer 70 meter afstand. Op de eerste locatie werden 131 munten gevonden en op de tweede plek 250 munten. Alle munten zijn van zilver, vooral bezemstuivers, dubbele stuivers en stuivers. De munten komen uit de periode tot 1629, toen Oost-Nederland nog het toneel van hevige strijd tegen de Spanjaarden was. De munten zijn geslagen in de Nederlanden, waarbij relatief veel munten uit Friesland, Kampen, Overijssel en Zeeland komen.
‘Twee mannen vroegen mijn vrouw Liset of ze op ons land met een metaaldetector mochten zoeken’, vertelt pluimveehouder Mark Grootentraast uit Averlo. ‘Wij vonden het prima. Mijn vader, die bij ons op het erf woont, zei nog: Hoezo hier? Er valt hier niets te vinden! Toch hebben ze een grote buit gevonden.’ Eerst vonden de mannen wat verspreid liggende munten op de akker. Een week later een hele klont munten bij elkaar. ‘Ze kwamen trillend van opwinding naar ons toe. Zoiets hadden ze nog nooit gevonden!’
De muntschat bevond zich in een van oorsprong relatief nat en laaggelegen gebied, nogal ver van de boerderij. De munten zijn in goede staat en vrijwel allemaal te dateren. De meeste munten komen uit de jaren 1610 tot 1629. Na een tijdelijk bestand laaide de strijd tussen de Nederlanders en de Spanjaarden in die periode weer op. Vooral op het platteland zorgden rondtrekkende soldaten voor veel dreiging. Zo trokken in 1629 Spaanse legers en troepen van de Duitse Keizer via Oost-Nederland naar de Veluwe om zo de Staatse troepen te dwingen het beleg van Den Bosch op te geven. In het slecht verdedigde Oost-Nederland ontstond paniek en rond Deventer kwam het tot schermutselingen.
Archeologie Deventer deed onderzoek naar de vondst. ‘De schat is duidelijk verstopt om hem later op te halen, maar de eigenaar kreeg waarschijnlijk de kans niet’, stelt gemeentelijk archeoloog Bart Vermeulen. ‘Wie de schat heeft verstopt, is moeilijk te zeggen. Het kan een militair uit het Staatse leger geweest zijn, maar ook een handelaar of iemand uit de buurt.’ Vermeulen noemt de vondst hoogst uitzonderlijk: ‘In Deventer is zo’n grote muntschat nog nooit gevonden. De munten laten zien dat Oost-Nederland in de 17e eeuw bepaald geen gouden eeuw beleefde.’
De familie Grootentraast is nog altijd niet over hun verbazing heen. ‘Wij zijn de vierde generatie van mijn familie op deze boerderij’, zegt Mark. ‘Jarenlang is deze akker bewerkt. Ik heb nooit gedacht dat er zoiets waardevols in de grond zou zitten. Wij kwamen hooguit wat oude blikjes tegen.’ Een losse archeologische vondst komt zowel aan de vinders als de grondeigenaren toe. Familie Grootentraast heeft de metaaldetectorzoekers een vergoeding gegeven, zodat de munten voor het nageslacht behouden blijven. De muntschat van Averlo is in bruikleen afgestaan aan Museum De Waag. Grootentraast: ‘Wij willen graag dat het publiek ervan kan meegenieten.’